هر آنچه برای انتخاب رشته دانشگاه بعد از کنکور مهم هست از زبان مشاور کنکور

همراهان همیشگی استادسلام

اگر دغدغه این روزهایتان انتخاب رشته دانشگاه می باشد مطلب حاضر را از دست ندهید.

در زندگی هر کدام از ما انتخاب هایی وجود دارد که اگر با شناخت کافی و تامل لازم صورت گیرد می تواند احتمال موفقیت و رضایت از زندگی را در آینده افزایش دهد. تصمیماتی که اگر بدون تحقیق و بررسی گرفته شود چه بسا اشتباهات بزرگی را موجب شده و هزینه های مادی و معنوی بسیاری را بر ما تحمیل خواهد نمود.

مشاوره کنکور بدون شک از همین جنس تصمیمات است. رشته ای که خواه ناخواه پس از ورود به آن با دنیای جدیدی آشنا می شویم باید با آگاهی انتخاب شود تا بتوانیم در جهان جدیدی که در مقابل چشمانمان گشوده شده است با انگیزه و پر قدرت ظاهر شویم.

در مطلب حاضر سعی کرده ایم شما را با واقعیات این تصمیم آشنا کنیم و با ارائه نکاتی مختصر و مفید، شما را در انتخاب رشته مناسب یاری نماییم.

1. هدف مشخص داشته باشید.

بارها و بارها شنیده ایم که شرط اولیه موفقیت، داشتن هدفی روشن و مشخص است. به نظر شما برای تصمیم گرفتن درباره رشته دانشگاهی که احتمالا در آینده شغل ما را تحت تاثیر مستقیم قرار می دهد می توان بدون هدف و چشم انداز بلندمدت اقدامی کرد؟ می توان بی گدار به آب زد؟

پس اول از همه باید بدانید به کجا می خواهید بروید! باید بتوانید خود را در رشته و جایگاه شغلی احتمالی مربوط به آن رشته تصور کنید تا نسبت به مناسب بودن آن موقعیت برای خود به نتیجه ای منطقی برسید. هر چند شاید این کار را باید در انتخاب رشته دبیرستان انجام می دادید تا مثلا اگر به رشته ای مانند وکالت علاقه دارید به سراغ علوم انسانی بروید. اما هنوز هم دیر نشده و گستردگی رشته های دانشگاهی در هر زیرگروه به حدی است که باز هم نیاز به تعیین هدف دارید.

2. از توجه به استعدادهایتان غافل نشوید.

گاهی ممکن است بعضی از دانش آموزان دچار این اشتباه شوند که در انتخاب خود تنها به موقعیت آینده شغل و علاقه خود نسبت به آن توجه کنند. غافل از اینکه آن رشته با استعدادها و توانایی های ذهنی و بدنی آن ها در تضاد است. به یاد داشته باشید که در این جهان بزرگ، کارهایی وجود دارند که ما آنها را بهتر از دیگران انجام می دهیم. یعنی اصطلاحاً در آن کارها استعداد داریم. بنابراین با انگیزه بیشتر و علاقه شدیدتری آنها را دنبال خواهیم کرد. در انتخاب رشته دانشگاه توجه کنید که اساساً رشته مورد نظر در گستره استعدادهای شما هست یا خیر.

3. تلخی ها و شیرینی ها را با هم ببینید.

شاید خیلی از ما در کودکی در پاسخ به این سوال که "می خواهی چکاره شوی؟" بی درنگ پاسخ می دادیم دکتر، مهندس، وکیل و ... . شاید بارها و بارها در رویاهای کودکی مان خود را در این شغل ها تصور نموده ایم. اما حالا داستان فرق می کند. از کودکی و رویاهای ناتمام و شیرینش خبری نیست.

حالا باید بر اساس واقعیات تصمیم بگیرید. به عنوان مثال، اگر به رشته های پزشکی فکر می کنید، تنها موقعیت و جایگاه اجتماعی بالا، درآمد عالی و سایر مزایای آن را در نظر نگیرید. به حجم زیاد درس ها، سختی مباحث علمی، طول دوره تحصیلی و آموزش های عملی مختلف در این رشته هم فکر کنید. آستانه تحمل خود، میزان پشتکار و توان مقاومت خود در سختی ها را نیز در نظر بگیرید.

4. مشورت کنید.

درست است که انتخاب رشته دانشگاه باید متناسب با علایق و توانایی های شخص شما باشد اما برای اینکه از چند و چون رشته های مورد نظر خود آگاه شوید حتما از افرادی که در این زمینه مهارت یا تخصصی دارند کمک بگیرید. برای این کار می توانید به چند دانشگاه در شهر خود مراجعه کنید و از دانشجویانی که در حال تحصیل در رشته های موردنظر هستند اطلاعات مفیدی کسب کنید. برخی از دانشگاه ها نیز در روزهای قبل از انتخاب رشته فعالیت ها و برنامه هایی را در دستور کار قرار می دهند که می تواند تا حد زیادی آگاهی شما را نسبت به رشته های آن دانشگاه و شرایط تحصیل در آنها افزایش دهد. در زمینه معرفی رشته های دانشگاهی کتاب های مختلفی نیز به چاپ رسیده اند که با مراجعه به آنها می توانید اطلاعات جامع و کاملی به دست آورید و رشته مورد نظرتان را با جزئیات بیشتری بشناسید.

اگر از آن دسته از مخاطبین استادسلام هستید که در روزهای آمادگی کنکور از امکاناتی مانند تدریس خصوصی دروس مختلف مثل ریاضی، فیزیک، شیمی یا زبان استفاده می کردید، اساتید شما در این رشته ها نیز می توانند اطلاعات مفیدی از چند و چون این رشته ها در اختیار شما قرار دهند.  بهرحال باید سعی کنید حداقل در چند رشته مهم و اساسی که احتمالا مورد علاقه شما بوده و اولویت های اصلی شما هستند به هر نحو ممکن آگاهی خود را گسترش دهید.

5. اهمیت شهر محل تحصیل را دست کم نگیرید.

تحصیل در شهر محل زندگی با تحصیل در شهری که از خانه و خانواده خود دور هستید تفاوت های اساسی و مهمی دارد. به یاد داشته باشید که ورود به دانشگاه، خود مرحله جدیدی از زندگی شماست و اگر این تغییر با تغییر محیط زندگی نیز همراه شود، تاثیرات مضاعفی بر زندگی شما خواهد داشت. جدایی از خانواده به مدت چند سال و زندگی در خوابگاه، قواعد و قوانین و ملزومات خاص خود را می طلبد. تعامل هر روزه با افرادی که پیش از این هیچ شناختی از هم نداشته اید و احتمالاً هر کدام از شما از گوشه ای از کشور با فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید مختلف در یک جا جمع شده اید، قطعاً با سختی هایی همراه است. برای برخی از افراد، موقعیت، شرایط و امکانات شهر و دانشگاه مربوطه به تحمل این سختی ها می ارزد اما ممکن است برای برخی دیگر مشکلات عدیده ای را به وجود آورد. بنابراین برای انتخاب شهر محل تحصیل، به شرایط فردی خود مانند وابستگی عاطفی به خانواده، میزان استقلال و توانایی تطبیق خود با افراد جدید و محیط تازه توجه کنید.

از آنجایی که با مطالعه دفترچه انتخاب رشته با اصطلاحاتی روبرو خواهید شد که احتمالاً برای شما تازگی داشته و نیاز به کسب آگاهی درباره آنها دارید، در اینجا به توضیح برخی از مهمترین آنها می پردازیم.

مفهوم رشته های متمرکز و نیمه متمرکز

رشته های متمرکز: رشته هایی هستند که پذیرش دانشجو در آنها در یک مرحله انجام می شود. یعنی تنها بر اساس نمرات آزمون سراسری. اغلب رشته های دانشگاهی در حال حاضر به صورت متمرکز هستند. پذیرش دانشجویان در این رشته ها در شهریور ماه توسط سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می گردد.

رشته های نیمه متمرکز: یعنی رشته هایی که دانشجو برای قبولی در آنها، علاوه بر آزمون، باید از مراحل دیگری نظیر مصاحبه، معاینه و آزمون عملی نیز عبور کند. یکی از این رشته ها، رشته تربیت بدنی می باشد که معاینات پزشکی و آزمون های خاص خود را دارد. نتایج قبولی دانشجویان در این رشته ها معمولاً چند روز پس از نتایج رشته های متمرکز یعنی در اواخر شهریور ماه اعلام می شود.

نکته: شما می توانید در انتخاب رشته خود از هر دو نوع رشته های متمرکز ونیمه متمرکز انتخاب کنید. توجه داشته باشید که چنانچه در آزمون کتبی رشته های نیمه متمرکز موفق به کسب حدنصاب قبولی شدید، نسبت به آزمون ها و مراحل بعدی گزینش هوشیار باشید تا زمان انجام مصاحبه، معاینه و سایر مراحل را از دست ندهید.

انواع دوره های آموزشی دانشگاهی

دوره روزانه: تحصیل در دوره روزانه رایگان است. در واقع دانشجو برای تحصیل، شهریه ای پرداخت نمی کند و دولت هزینه تحصیل او را متقبل شده است، اما برای امکاناتی از قبیل خوابگاه و غذا و ... باید هزینه اندکی بپردازد. اعتبار مدرک دانشگاهی در دوره روزانه از سایر دوره ها بیشتر است بنابراین قبولی در این دوره نیاز به رتبه بهتر داشته و سخت تر می باشد.

نکته ای که در زمینه تحصیل در دوره روزانه وجود دارد این است که شما متعهد به خدمت به کشور می باشید. یعنی بعد از تحصیل باید برای خدمت به کشور خود در دسترس باشید. در نتیجه اگر بخواهید بعد از تحصیل خود به خارج از کشور بروید و نیاز به اصل مدرک دانشگاهی خود دارید باید هزینه تحصیل خود را بپردازید.

دوره شبانه یا نوبت دوم: شاید با شنیدن عبارت "شبانه" این طور به نظر برسد که ساعات آموزش و تشکیل کلاس ها متفاوت بوده و در طول شب برگزار می شود. اما این طور نیست. غالباً تفاوت خاصی بین کلاس های دوره شبانه و دوره روزانه از نظر زمان برگزاری کلاس ها، نوع واحدهای درسی و همچنین اساتید آنها وجود ندارد. تنها تفاوت این است که برای تحصیل در دوره شبانه باید شهریه بپردازید. معمولاً شهریه ها از دو بخش شهریه ثابت و متغیر تشکیل شده است. شهریه ثابت مقدار مشخصی است که به تعداد واحدهای درسی ترم تحصیلی ارتباطی ندارد و با کم و زیاد شدن واحدهای درسی تغییری نمی کند. اما شهریه متغیر متناسب با تعداد واحدهای اخذ شده در هر ترم افزایش و کاهش می یابد. شهریه ها معمولاً با توجه به نوع رشته قبولی و اعتبار دانشگاه متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال شهریه دوره شبانه در رشته های مهندسی بیشتر از رشته های علوم انسانی می باشد. نکته دیگر اینکه در مدرک تحصیلی، شبانه بودن درج نمی شود.

دوره نیمه حضوری: قوانین و مقررات آموزشی در این دوره مشابه دانشگاه پیام نور است. یعنی همان طور که از نام این دوره برمی آید، کلاس حضوری به نحوی که در سایر دوره ها وجود دارد تشکیل نمی شود و تنها کلاس های رفع اشکال و حداکثر دو روز در هفته برگزار می گردد. تحصیل در دوره تیمه حضوری نیز مستلزم پرداخت شهریه می باشد و شهریه آن از دوره شبانه کمتر خواهد بود. لازم به ذکر است که در مدرک تحصیلی دانشجویان این دوره عنوان می شود که آموزش به روش نیمه حضوری می باشد.

دوره مجازی: پیشرفت تکنولوژی و گسترش روش های ارتباطی موجب ایجاد دوره های آموزشی مجازی گردیده است. دوره مجازی دوره ای است که نیاز به حضور فیزیکی دانشجو در محل دانشگاه و کلاس نمی باشد. بلکه دانشجو می تواند از طریق کامپیوتر و اینترنت در کلاس مجازی شرکت کند و مباحث علمی را فرابگیرد. این دوره مخصوصاً برای افرادی که به دلیل مشغله های کاری و یا ناتوانی های جسمی و حرکتی قادر به رفت و آمد به دانشگاه نمی باشند مناسب است. البته دانشجو ملزم است در جلسه امتحان پایان ترم در محل دانشگاه حضوریابد. تحصیل در این دوره نیز هزینه و شهریه دارد. در صورتی که قبلاً از امکان تدریس خصوصی استادسلام استفاده کرده باشید مفهوم دوره مجازی را راحت درک می کنید چون شباهت زیادی بین این دو وجود دارد.

پردیس خودگردان: عبارت دیگری که در دفترچه انتخاب رشته با آن مواجه می شوید و احتمالاً ابهاماتی درباره آن دارید اصطلاح پردیس خودگردان می باشد. این پردیس ها، شعبه های دانشگاه های دولتی می باشند که با دریافت هزینه از دانشجو اقدام به ارائه خدمات آموزشی می نمایند. مدرک پردیس مشابه مدارک روزانه دانشگاه مربوطه می باشد اما عبارت پردیس دانشگاهی به عنوان دانشکده اضافه می شود. مشکل اصلی پردیس های خودگردان هزینه بسیار بالای تحصیل در آنهاست که این موضوع موجب می گردد افراد بسیاری از انتخاب آنها منصرف شوند.

اکیداً توصیه می شود:

1. قبل از انجام انتخاب رشته، دفترچه راهنمای آن را به دقت مطالعه کنید.

2. فرایند انتخاب رشته و ثبت کدها را خودتان و با دقت بالا انجام دهید.

چطور رشته ها را در لیست انتخاب رشته بچینیم؟

حالا فرض می کنیم که با در نظر گرفتن نکات بالا می خواهید انتخاب های 100گانه خود را در لیست انتخاب رشته وارد کنید. در اینجا قصد داریم شما را در نحوه چینش این انتخاب ها یاری کنیم:

همانطور که می دانید لیست انتخاب رشته شما شامل 100 انتخاب است که باید با توجه به فاکتورهایی مانند علاقه خود به رشته، کیفیت دانشگاه، هزینه تحصیل و شهر محل تحصیل آنها را پر کنید. البته باید بگوییم که دانش آموزان در این مرحله به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول دانش آموزانی که تعداد رشته محل هایی که می توانند انتخاب کنند بنا به دلایلی (مانند وجود رشته مورد علاقه در تعداد کمی از دانشگاه ها یا عدم علاقه دانش آموز به رشته های مختلف) به 100 عدد نمی رسد و دسته دوم دانش آموزانی که تعداد بالقوه انتخاب هایشان به بیش از 100 عدد می رسد. خب می توان گفت که کار برای دسته اول تا حدی آسان تر است. چون این دانش آموزان نیازی ندارند رشته یا دانشگاهی را که دوست دارند به دلیل محدودیت تعداد انتخاب حذف کنند. بنابراین به ترتیب علاقه و اهمیت دانشگاه شروع به چیدن انتخاب ها می کنند. دسته دوم که البته می توان گفت بیشتر دانش آموزان را شامل می شود مجبورند برخی رشته ها و یا دانشگاه ها را از دایره انتخاب های خود حذف کنند. در هر حال نکاتی که در این مقاله بیان می شود برای هر دو گروه مناسب و مفید می باشد.

معمولاً بیان می شود که بهتر است ترتیب انتخاب هایتان به صورت زیر باشد:

انتخاب های خوش بینانه

از آنجایی که مهم ترین فاکتور در انتخاب رشته میزان علاقه شما به تحصیل در آن رشته بوده و احتمالاً زندگی کاری و آینده شما را می سازد پس در اولین قدم رشته ها را به ترتیب علاقه برای خود اولویت بندی کنید. در این مرحله اصلا نگران رتبه و تراز خود نباشید. یعنی درست است که رتبه شما در قبولی تان تاثیر مستقیم دارد اما فعلا برای اینکه بتوانید علایق خود را مشخص کنید دغدغه رتبه را به ذهن خود وارد نکنید. پس 20 درصد اولیه را ایده آل انتخاب کنید. تنها نکته مهم این است که تعداد این انتخاب های ایده آل آنقدر زیاد نباشد که فرصت انتخاب های منطقی تر را از شما بگیرد.

نکته مهم دیگر این است که انتخاب های خوش بینانه، منطقی و بدبینانه با توجه به رتبه متفاوت است. برای اینکه بدانید برای رتبه شما چه انتخاب هایی خوش بینانه هستند، کدام یک منطقی و کدام انتخاب بدبینانه کافی است به قبولی های سال گذشته دقت کنید.

پس به هیچ عنوان از اینکه انتخاب های رویایی یا خوش بینانه داشته باشید نترسید. شما با این کار اولاً خیال خودتان را راحت کرده اید که حتماً رشته و دانشگاهی که آرزویش را داشتید انتخاب کرده اید و بعدا دچار نگرانی و تردید نمی شوید که ای کاش فلان رشته یا فلان دانشگاه را هم انتخاب کرده بودم، ثانیاً از شانس کمی که در قبولی در آنها دارید استفاده کرده اید.

نکته خیلی مهم

حتماً انتخاب های خوش بینانه باید در ابتدای لیست نوشته شود. چرا که طرز کار سیستم کامپیوتری به هنگام بررسی لیست انتخاب رشته شما به این شکل است: سیستم در ابتدا رشته محل شماره 1 را که انتخاب کرده اید بررسی می کند و با توجه به ظرفیت آن رشته محل و تعداد افرادی که رتبه بهتری از شما داشته اند و قبل از شما آن رشته محل را انتخاب کرده اند نشان می دهد که آیا ظرفیت برای پذیرش شما خالی مانده یا پر شده است. چنانچه ظرفیت خالی وجود داشته باشد پذیرفته می شوید و در صورت پر بودن سیستم به سراغ انتخاب بعدی شما می رود. این روال تا پایان لیست انتخاب های شما ادامه می یابد. پس با انتخاب آن در ابتدای لیست هیچ مشکلی برای شما بوجود نمی آید. اما اگر رشته محلی را که احتمال قبولی زیادی در آن دارید در انتخاب اول بزنید و بعد از آن به سراغ انتخاب خوش بینانه بروید ممکن است در همان انتخاب اول قبول شوید و سیستم شما را به عنوان داوطلب پذیرفته شده در آن رشته محل معرفی می کند. در بسیاری از موارد پیش می آید که دانش آموزان این اشتباه را مرتکب می شوند و بعد از اعلام کارنامه سبز که در آن وضعیت قبولی شان در سایر انتخاب ها عنوان شده است می بینند که در رشته محلی که انتظارش را نداشتند هم قبول شده اند اما چون در اولویت های قبل از آن قبول شده اند دیگر اجازه تحصیل در آن رشته محل را ندارند.

انتخاب های منطقی

بیشتر انتخاب های شما در این دسته قرار می گیرند. یعنی انتخاب هایی که احتمال قبولی در آنها برای شما بیشتر است و برای چیدن آنها باید به فاکتورهایی توجه کنید که از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است. مثلاً دانش آموزی که بنابه دلایل خانوادگی نمی تواند در شهری دور از خانه و خانواده تحصیل کند پس انتخاب هایش را به شهر خود محدود می کند. فرض کنیم این دانشجو به ترتیب به سه رشته برق، مکانیک و عمران علاقه دارد. از طرفی در شهر او به ترتیب کیفیت، دو دانشگاه الف و ب این سه رشته را دارند. همچنین برای او اهمیت رشته از دانشگاه بیشتراست. پس انتخاب های او به این شکل خواهد بود:

1. برق دانشگاه الف

2. برق دانشگاه ب

3. مکانیک دانشگاه الف

4. مکانیک دانشگاه ب

5. عمران دانشگاه الف

6.عمران دانشگاه ب

اما دانش آموز دیگری با شرایط مشابه وجود دارد که کیفیت دانشگاه را به رشته تحصیلی ترجیح می دهد. پس انتخاب های او به این صورت خواهد بود:

1. برق دانشگاه الف

2. مکانیک دانشگاه الف

3. عمران دانشگاه الف

4. برق دانشگاه ب

5. مکانیک دانشگاه ب

6. عمران دانشگاه ب

همانطور که می بینید این دو دانش آموز با شرایط مشابه، تنها به دلیل تفاوت در ترجیحات خود انتخاب های متفاوتی دارند. پس مشخص است که تعیین این اولویت بندی کاملاً به شرایط شما و فاکتورهایی که برایتان ترجیح دارند بستگی دارد.

نکته مهم

درست است که خیلی از دانشگاه های سطح بالا از کیفیت آموزشی خوبی برخوردارند اما به این نکته توجه کنید که یک دانشگاه خوب الزاماً در همه رشته ها خوب نیست. مثلاً ممکن است دانشکده فنی یک دانشگاه از لحاظ علمی در سطح بالایی قرار داشته باشد اما دانشکده علوم انسانی همان دانشگاه وضعیت جالبی نداشته باشد. پس برای تعیین اینکه کدام دانشگاه برای شما بهتر است، تنها به برند دانشگاه و میزان شهرت آن توجه نکنید؛ بلکه ببینید عملکرد آن دانشگاه در دانشکده و رشته ای که شما می خواهید در آن درس بخوانید چگونه است. برای این کار هم یک روش مناسب این است که به سایت دانشکده ها مراجعه کنید و تعداد اساتید هیئت علمی آن دانشکده و سوابق آن اساتید را مورد بررسی قرار دهید.

انتخاب های بدبینانه

این انتخاب ها، در واقع همان رشته محل هایی هستند که شما آنها را به یک سال پشت کنکور ماندن ترجیح می دهید. یعنی هرچند ممکن است تمایل یا علاقه زیادی به تحصیل در آنها نداشته باشید اما بنا به هر دلیلی باز هم ترجیح می دهید در آنها قبول شوید تا اینکه بخواهید یک سال دیگر برای کنکور تلاش کنید.

توجه داشته باشید که احتمال قبولی شما در این انتخاب ها بسیار بالاست. پس فقط و فقط در صورتی که می توانید چند سال از وقت خود را در این رشته ها بخوانید و در آینده هم با کار کردن در زمینه های مربوط به آنها مشکلی ندارید، آنها را انتخاب کنید.

نکته خیلی خیلی مهم و شاید کمی دلسوزانه!

فراموش نکنید اگر یک سال دیگر برای کنکور تلاش کنید، تنها یک سال از عمرتان را هزینه کرده اید؛ اما اگر همین امسال به قبولی و تحصیل در رشته ای که دوست ندارید تن بدهید، آن وقت تمام سالهای تحصیل و شغل آینده تان را هزینه کرده اید! پس بسنجید که کدام یک ارزش بیشتری دارد؟ زود رسیدن به آنچه علاقه نداریم یا رسیدن به آنچه آرزو داریم هر چند کمی دیرتر؟

استادسلام، مرجع تخصصی تدریس خصوصی در ایران، در کنار شماست. اگر قصد دارید یک بار دیگر برای کنکور تلاش کنید و نتیجه دلخواهتان را بگیرید و برای رسیدن به تسلط در دروس خود نیاز به کلاس خصوصی دارید، مجموعه اساتید مجرب استادسلام شما را در این امر یاری می رسانند.

پس به سادگی از رویاهایتان دست نکشید...