10 آموزش موثر به کودکان دارای اختلال یادگیری
اختلال در یادگیری شامل طیف وسیعی از مشکلات است که بر توانایی فرد در دریافت، پردازش و بیان اطلاعات تاثیر مستقیم میگذارد. این نوع اختلال در زمینههای مختلف مانند ریاضیات، خواندن، نوشتن، حافظه و مهارتهای اجتماعی میتواند نفوذ کند و بر روند آنها تاثیر مستقیم بگذارد.
علت دقیق پیدایش این اختالالات هنوز بهصورت کامل مشخص نیست اما عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی در بروز آنها نقش دارند. از آنجا که در استاد سلام مرتب با معلم اختلال یادگیری برای کودکان در کنار خانواده ها هستیم از ابعاد مختلف این ۱۰ مورد را بررسی می کنیم.
علل بروز اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری معمولا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی هستند که به نحوی بر رشد مغز و فرایندهای شناختی تأثیر میگذارند. این عوامل ممکن است به طور مستقیم یا از طریق اثرگذاری بر حافظه کاری، توجه، پردازش زبان و سایر مهارتهای پایه، فرایند یادگیری را دچار چالش کنند. شناخت دقیق این عوامل به ما کمک میکند تا استراتژیهای پیشگیری، تشخیص به موقع و مداخلههای آموزشی هدفمند طراحی کنیم.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی خطر بروز اختلالات یادگیری را افزایش میدهند. تحقیقات ژنتیک نشان داده است که کارکرد شبکههای نورونی مرتبط با یادگیری، پردازش زبان، توجه و حافظه کاری، تحت تأثیر نسخههای خاصی از ژنها یا مجموعهای از ژنها قرار دارند. این تأثیرات میتوانند فرآیندهای پایه مانند تشخیص صداها، ترکیب صداها با حروف، یادگیری واژگان و منطقهای ریاضی را دچار مشکل کنند و به تدریج منجر به مشکلاتی در خواندن، نوشتن یا ریاضیات شوند. با وجود عاملهای ژنتیکی، محیط و تجربههای آموزشی نقش تقویتی یا تعدیلی قابل توجهی ایفا میکنند.
عوامل بیولوژیکی
مشکلات دوران بارداری تأثیر عمیقی بر رشد مغز جنین و قدرت یادگیری او دارند. بیماریهای مزمن مادر، مصرف الکل، استعمال مواد مخدر، مصرف داروهای خاص یا مواجهه با مواد صنعتی، نقص اکسیژنرسانی به مغز، استرس شدید یا تغذیه نامناسب؛ فرایند تشکیل نورونها و اتصالهای سیناپسی را مختل میکنند.
این اختلالات در تأخیر رشد شناختی، تغییر در سرعت پردازش، مشکلات توجه یا مهارتهای زبان موثر هستند که در آینده به عنوان نشانههای اختلالات یادگیری نمایان میشوند.
انواع اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری انواع مختلفی دارد که شامل اختلال در خواندن به معنای مشکل در تشخیص حروف، کلمات و مفاهیم نوشتاری، اختلال در نوشتن به معنای مشکل در نگارش حروف، کلمات و سازماندهی نوشتار، اختلال محاسباتی که شامل مشکل در درک مفاهیم ریاضی و محاسباتی، اختلال در توجه و بیش فعالی به معنی مشکل در تمرکز و بیش فعالی کودک و اختلال زبان خاص که مشکل در درک یا بیان زبان گفتاری یا نوشتاری است میشود. اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول که لازم است توسط متخصص بررسی شود.
نارساخوانی (اختلال خواندن/دیسلیکسی)
نارساخوانی شایعترین اختلال یادگیری است که فراگیرترین آنها نیز محسوب میشود. فرد مبتلا به نارساخوانی در فرایند پردازش زبان دچار مشکلات بسیاری است که معمولا منجر به دشواری در صحبت کردن، خواندن، نوشتن و درک واژگان میشود.
این نوع اشکال پردازشی نیاز به پیگیری دارد؛ زیرا دایره لغات فرد با محدودیتهای جدی روبرو میشود که در سایر مهارتهای زبانی مانند دستور گرامری تاثیرگذار است. از دیگر مشکلات این نوع اختلال میتوان به ناتوانی در تطبیق صدا با حروف، تشخیص الگوهای زبانی و یادگیری نحوه تلفظ واژگان اشاره کرد.
Dysgraphia (اختلال دیسگرافی یا نارسایی نوشتاری)
این اختلال به دشواری در نوشتن اشاره دارد که اغلب به دلیل مشکلاتی در واژگان، املا، دستور زبان، حافظه و تفکر انتقادی بروز میکند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به خاطر ضعف در کنترل حرکتهای دست، دست خط نامرتبی داشته باشند و نتوانند بین حروف فاصله مناسب را ایجاد کنند.
اختلال حساب (نارساخوانی ریاضی یا اختلال ریاضی)
این اختلال با دشواریهای مربوط به درک مفاهیم ریاضی و استدلالهای مرتبط همراه است. به عنوان مثال، افراد مبتلا در شمارش پول، خواندن زمان، انجام محاسبات ذهنی، تشخیص الگوهای عددی و بهکارگیری فرمولهای ریاضی دچار سردرگمی میشوند. این گروه با مشکلاتی مانند توجیههای منطقی و پیوستگی بین مفاهیم عددی روبرو هستند که این امر میتواند فرایند یادگیری را دچار مشکل سازد.
اختلال پردازش شنوایی
در این اختلال، پردازش صدا با دشواری همراه است، به گونهای که مغز اطلاعات شنیداری را به درستی تفسیر نمیکند. به خاطر این مشکل، کودک مبتلا به اختلال یادگیری پردازش شنوایی، توانایی لازم برای رعایت ترتیب صداها در هنگام صحبت یا تشخیص صداهای مشابه را ندارد.
اختلالات یادگیری غیرکلامی
این نوع اختلال یادگیری در کودکان پیش دبستانی؛ مشکلاتی همچون تفسیر نادرست نشانهها و علائم غیرکلامی مانند حالات صورت، زبان بدن، لحن صدا و سایر اطلاعات غیرکلامی دارد. کودک درگیر اختلال یادگیری غیرکلامی، ممکن است در تفسیر دقیق سیگنالهای اجتماعی و فضایی دچار چالش شود.
نقص حرکتی-بینایی-ادراکی/بصری
در این اختلال، هماهنگی حرکات دست و چشم با دشواریهای بسیار زیادی انجام میشود. هنگام مطالعه ممکن است نقطه تمرکز را از دست دهند، حرکات چشم در خواندن یا نوشتن غیرطبیعی باشد، در تشخیص حروف مشابه گیج شوند و در مسیریابی محیطی یا استفاده از وسایل نوشتافزاری، دچار مشکل گردند.
چالش و مشکلات افراد مبتلا به اختلال یادگیری
افراد و کودکان مبتلا به اختلال در یادگیری با چالشهای زیادی روبرو هستند از جمله این مشکلات، چالشهای تحصیلی همچون افت تحصیلی، دشواری در انجام تکالیف مدرسه و عدم موفقیت در آزمونهای مدارس است.
این کودکان در برقراری ارتباط اجتماعی دچار مشکلاتی بوده و دارای اعتماد بنفس پایینی هستند و همچنین دچار مشکلات عاطفی همچون اضطراب، افسردگی و احساس ناکامی نیز میباشند.
علائم اختلالات یادگیری به تنهایی قابل تشخیص نیستند؛ بلکه باید توسط متخصص و روانشناس کودک مورد ارزیابی دقیق قرار گیرند. همچنین بعضی از این علائم میتوانند ناشی از عواملی مانند کمخوابی، استرس یا مشکلات شنوایی نیز باشند. چند مورد از این علائم و چالشها عبارتند از:
حافظه ضعیف:
کودکانی با اختلال یادگیری، توانایی نگهداری یا بازیابی اطلاعاتی مانند واژگان، دستور زبان یا فرمولهای ریاضی را ندارند. به همین دلیل نیازمند تمرینات تقویت حافظه و استراتژیهای سازماندهی یادگیری هستند.
ناتوانی در تشخیص صدا، حروف یا اعداد:
دشواری در تشخیص صداهای مشابه یا تشخیص حروف و اعداد، تاثیر به سزایی بر خواندن، املا و انجام محاسبات ریاضی دارند. این امر باعث اختلال در پردازش زبان یا پردازش شنیداری میشود.
تمایل به قرار دادن اعداد یا حروف در ترتیب اشتباه:
اختلال در ترتیب حروف یا عملیات ریاضی یکی از علائم آشکار اختلال در یادگیری کودکان است.
اختلال در خواندن یا نوشتن:
مشکلات پایهای در هر دو مهارت خواندن و نوشتن، نیازمند مداخله تخصصی، برنامههای آموزشی و حمایت مداوم هستند.
مشکل در بیان زمان:
دشواری در ادراک و بیان مفهوم زمان، جملهبندی زمانی یا تشخیص طول مدت در اینگونه افراد باعث سردرگمی در کلاس و برنامه روزانه میشوند.
سردرگمی در تشخیص راست و چپ:
جهتیابی فضایی و تفکیک راست و چپ، ممکن است روی خواندن نقشه، حرکتهای دست و انجام وظایف روزانه تاثیر بگذارد.
تمایل به معکوس کردن حروف:
نوشتن معکوس واژگان یا حروف میتواند یکی از علائم اختلال پردازش دیداری – جسمی باشد و نیازمند تمرینهای تطبیقی بین دیدن و نوشتن است.
مشکل در درک کلمات و مفاهیم خاص؛ عدم درک معنای واژه:
دشواری در استخراج معنا از واژگان پیچیده یا مفاهیم آموزشی از مشکلات اساسی است که معمولا با کارگاههای گسترش واژگان و آموزش معنایی بهبود مییابد.
مشکل در تمرکز:
دشواری حفظ تمرکز و پیوستگی در انجام تکالیف طولانی باید مورد توجه قرار گیرند؛ چراکه نیاز به تنظیم محیط یادگیری، استراتژیهای تقسیم وظایف و زمانبندی دقیق دارند.
مشکل در بیان افکار و احساسات:
دشواری در بیان دقیق افکار یا احساسات، میتواند نشانگر کمبود مهارتهای اجتماعی-زبانی یا نیاز به آموزش همدلی و ابراز وجود باشد.
تاخیر در رشد گفتار:
تأخیر در گسترش گفتار یا تلفظ واژگان از علائم اصلی و مهم است که میتواند با ابزارهای گفتاردرمانی و بازیهای زبانی بهبود یابد.
مشکل در گوش دادن و پیروی از دستورالعملها:
کاهش فهم دستورالعملها یا عدم پیگیری دقیق دستورات، ممکن است به تقویت مهارتهای گوش دادن فعال و استراتژیهای پیگیری گام به گام نیاز داشته باشد.
پاسخهای غیر مرتبط:
پاسخ دادن خارج از موضوع یا بدون ارتباط با سؤال، میتواند به کمبود توجه یا درک معنایی اشاره کند و نیازمند بازنگری در نحوه ارائه سوالات و تقویت تمرکز باشد.
بیقراری و تکانشگری:
رفتارهای پرتحرک یا پاسخهای ناگهانی میتوانند نشانگر هماهنگی حسی-حرکتی یا تنظیمات رفتاری باشند و معمولا با مدیریت رفتار و فضاهای آرامشبخش همراه هستند. معلم خصوصی اختلال یادگیری به شما کمک میکند تا راحتتر بتوانید این دسته از رفتارها را مدیریت کنید.
مشکل در نظم و انضباط:
دشواری در پیروی از قوانین کلاس، رعایت زمان یا حفظ منظم بودن کارها، میتوانند با روشهای مدیریت کلاس و برنامهریزی تربیتی بهبود یابند.
مقاومت در برابر تغییر:
دشواری در سازگاری با تغییرات روال یا محیط یادگیری میتواند در برابر روشهای آموزشی جدید یا دادههای آموزشی جدید مقاومت ایجاد کند و نیازمند پشتیبانی روانشناختی و انتقال تدریجی تغییر باشد.
نحوه تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان
معمولا تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان ابتدایی با ترکیبی از مشاهده عملکرد کودک در کلاس و استفاده از ابزارهای غربالگری آغاز میشود. تخمینها نشان میدهند که حدود 8 تا 10 درصد کودکان زیر 18 سال در آمریکا دارای ناتوانیهای یادگیری هستند و معمولا معلمها یا والدین اولین نشانهها را میبینند.
پس از این تشخیص ابتدایی، ارزیابیهای استانداردی مانند آزمونهای پیشرفت تحصیلی یاودکاک-جانسون، کافمن و وکسلر برای تعیین وجود ناتوانی یادگیری لازم است تا اختلافهای قابل توجه بین نتایج تحصیلی و ظرفیتهای عمومی کودک مشخص شوند. برای تشخیص دقیقتر، آزمایشهای تخصصی دیداری–حرکتی و زبان نیز به کار میروند.
تستهای حرکتی دیداری (گشتالت، بندر، رشد یکپارچهسازی حرکتی-بصری) و ارزیابیهای زبان همچون مبانی زبان، توسعه زبان و بیان گلدمن-فریستو از جمله این آزمایشها هستند. در کنار این روشها، بهتر است معاینه فیزیکی و عصبی انجام شود تا فرد از نبود بیماری مغزی یا اختلالات روانی اطمینان حاصل کند.
نقش والدین در حمایت و کمک به کودکان مبتلا به اختلال یادگیری
والدین نقش بسیار مهمی در کمک و حمایت از کودکان مبتلا به این اختلال دارند. پذیرش این نکته که فرزند شخص دارای اختلال یادگیری است، در ابتدا برای والدین ممکن است سخت باشد.
پس از پذیرش این موضوع نگرانیهای خاصی سراغ والدین میآید از جمله این موضوع که چگونه فرزندشان میتواند با زندگی خود کنار بیاید آیا آموزش به کودکان اختلال یادگیری لازم است تا در کنار افراد عادی زندگی کند.
10 اقدام موثر برای کمک به بهبود کودکان دارای اختلال یادگیری
در این بین والدین میتوانند اقداماتی انجامدهند تا به کودکان خود در این مسیر کمک کنند از جمله:
۱- تلاش فرزندان خود را بشناسند.
کودکان مبتلا به ناتوانیهای یادگیری باید مورد قدردانی و تحسین قرار گیرند که چقدر برای انجام یک کار خاص تلاش میکنند و اینگونه انگیزه بیشتری برای انجام کارها دارند. زمانی که سعی میکنند خودشان بخوانند یا یک مسئله ریاضی را حل کنند، باید از تلاشهای آنها قدردانی شود. هنگامی که یک کلمه را به درستی تلفظ میکنند، آنها را تشویق کنید، حتی اگر چند دقیقه طول بکشد تا آن را دریافت کنند.
2. همه افراد منحصر به فرد و متفاوت هستند.
هنگامی که کودکان متوجه میشوند با دیگران متفاوت هستند، بهتر است به آنها توضیح داده شود که همه افراد با یکدیگر تفاوت دارند. منحصر به فرد بودن و متفاوت بودن معنای بدی ندارد. به جای تمرکز بر ناتوانیهای یادگیری، آنها را به شنیدن مهارتها و استعدادهای مثبت و شگفتانگیز خود عادت داده. آنها ممکن است با یادگیری خود مشکل داشته باشند، اما مطمئناً ویژگیهایی دارند که دیگران ندارند.
3. ایجاد انگیزه برای یادگیری در خانه
یادگیری از خانه شروع میشود. توصیه میشود که کودکان در معرض چیزهایی قرار بگیرند که آنها را جذاب و جالب میدانند. حتی با وجود ناتوانیهای یادگیری، کودکان همچنان کنجکاو هستند که ببینند دنیا چگونه به نظر میرسد و چگونه کار میکند.
آنها را به موزهها، باغ وحشها و پارکها ببرید و به نحوه پاسخ آنها به هر بازدید توجه کنید. اجازه دهید با دست سازه اختلالات یادگیری آشنا شوند، برای آنها کتاب خریده و به آنها اجازه دهید تا ویدیوها یا فیلمهایی را تماشا کنند که علایق آنها را برمیانگیزد. به این ترتیب، والدین متوجه خواهند شد که بهترین راه برای یادگیری فرزندانشان چیست.
4. انتظارات معقول
والدین این کودکان نباید به فرزندان خود سخت بگیرند. اگر در خواندن کلمات مشکل دارند، نباید کلمات دشوار یا کلمات زیادی برای خواندن به آنها داده شود. باید واقعبین بود و انتظارات خود را در مورد توانایی فرزندانتان محدود کنید. با کلمات ساده و آسان شروع کنید. اگر میتوانند به راحتی آنها را بخوانند، آنها را تشویق کنید.
5. استراحت دادن به فرزندان
فرزندان دارای اختلال در یادگیری نیاز به استراحت در تمام فعالیتهای یادگیری خود دارند. آنها را مجبور نکنید که تمام ساعات بیداری خود را صرف مطالعه کنند. باید به آنها زمان بازی و تفریح داد. همچنین برای تمرکز مجدد نیاز به استراحت دارند. باید به آنها اجازه داد با بچههای دیگر هم بازی شوند و از کودکی خود لذت ببرند.
6. اجازه دادن برای کمک در کارهای خانه
با کودکان دارای اختلال نباید متفاوت رفتار شود تا ناتوانی آنها توسط سایر اعضای خانواده بزرگتر نشود. وقتی نوبت به کارهای خانه میرسد، والدین میتوانند وظایفی را به آنها محول کنند که میدانند میتوانند انجام دهند. یا میتوان از آنها پرسید که میخواهند در خانه چه کاری انجام دهند تا برای کار کردن زمان پیدا کنند.
باید آنها را در انجام کارهای خانه گنجاند، زیرا این نیز یکی از راههای آموزش مسئولیت و استقلال به آنها است.
7. بازی کردن با والدین
بازی کردن با والدین یکی از بهترین راهها برای تقویت ارتباط عاطفی و همچنین بهبود مهارتهای مختلف در کودکان به ویژه آنهایی است که با اختلال یادگیری دست و پنجه نرم میکنند. هدف از این بازیها تقویت مهارتهای شناختی مانند حافظه و تمرکز، بهبود مهارتهای زبانی مانند شنیدن و صحبت کردن و خواندن و نوشتن و افزایش اعتمادبنفس و تقویت مهارتهای اجتماعی و برقراری ارتباط است.
بازیها باید ساده و قابل درک باشند تا کودک بهراحتی بتواند آنها را یاد بگیرد. بازیها باید قابل تغییر و انطباق با نیازهای خاص هر کودک باشد. بازیها باید متناسب با مهارتهایی باشد که کودک نیاز به تقویت آنها دارد و مهمترین نکته ایجاد جو صمیمی و بدون فشار در حین بازی است.
بازیهای مناسب برای کودکان دارای اختلال یادگیری
بازیهای مناسب برای کودکان دارای اختلالات یادگیری عبارتند از:
بازی با حروف و کلمات مانند ساختن کلمات با حروف الفبا، بازی با قافیه، پیدا کردن کلمات در روزنامه یا مجله، بازی با اعداد مانند شمارش اشیا، مقایسه اعداد و حل مسائل ساده ریاضی، بازیهای حافظه مانند بازی با کارتهای حافظه. در این بازی بازیکنان با جفت کردن کارتهایی که تصاویر یا نماد یکسانی دارند به بیشترین تعداد امتیاز دست مییابند.
بازیهای ساختنی مانند ساخت برج با بلوکها و ساختن خانه با لگو و بازیهای حرکتی مانند بازی با توپ و بازی با رقص و بازیهای نقش آفرینی.
8. تماشای انیمیشن و فیلم
انتخاب فیلم مناسب برای کودکان دارای اختلال یادگیری میتواند به رشد و یادگیری آنها کمک کند. این فیلمها علاوه بر سرگرمی میتواند به تقویت مهارتهای اجتماعی و شناختی کودک کمک کند. فیلمها و انیمیشنهایی برای این کودکان مناسبتر است که زبان ساده و روان داشته باشد. باید دارای تصاویر باکیفیت و صداگذاری مناسب باشد تا به کودک کمک کند بهتر داستان را دنبال کند و در آن غرق شود.
فیلمهایی که مفاهیم آموزشی را به صورت ساده و جذاب ارائه میدهند، میتوانند برای این کودکان مفید باشند. بسیاری از انیمیشنهای والت دیزنی مانند سیندرلا، سفید برفی و هفت کوتوله به دلیل داستانهای ساده و شخصیتهای دوست داشتنی برای کودکان با اختلال یادگیری مناسب هستند.
انیمیشنهایی که مفاهیم علمی، اجتماعی و ریاضی را بهصورت ساده و جذاب آموزش میدهند برای این کودکان مفید هستند. مانند انیمیشن مجموعه مهندسین که مفاهیم علمی و فنی را به کودکان آموزش داده و برای کودکان کنجکاو بسیار مناسب است.
انیمیشنهایی مانند کوکو، وال-ای به دلیل داستانهای جذاب و پیامهای آموزنده برای کودکان با اختلال یادگیری مناسب هستند. برخی از انیمیشنها مانند باب اسفنجی به دلیل طنز و شخصیتهای بامزه برای کودکان جذاب هستند.
به والدین توصیه میشود قبل از تماشای هر فیلمی با کودک خود صحبت کنند و بگویند قرار است چه چیزی ببیند و همچنین بعد از تماشای فیلم در مورد آن با او صحبت کنند تا مطمئن شوند که کودک آنها داستان را به خوبی درک کرده است.
9. کلاس موسیقی
موسیقی یک ابزار قدرتمند و مفید برای بهبود مهارتهای اجتماعی، شناختی و حرکتی است. موسیقی به تقویت مهارتهای شنیداری در کودکان کمک میکند. تمرین موسیقی نیازمند تمرکز بالا است و نواختن ساز به هماهنگی بین دستها و چشمها کمک میکند.
نواختن یک ساز به کودک اعتمادبهنفس میدهد و شرکت در کلاسهای گروهی موسیقی باعث تقویت روابط اجتماعی کودک و آموختن مهارت همکاری میشود.
معلم خصوصی موسیقی کودکان با تمرکز بر روی حرکت و بازی هم داریم.کلاسهای موسیقی کودکان معمولا بهصورت گروهی هم برگزار میشود.
کلاسهای موسیقی درمانی نیز گزینه مناسبی برای این کودکان است که موسیقی درمانگر متناسب با نیاز خاص هر کودک برنامه درمانی فردی را طراحی میکند. انتخاب ساز مناسب برای هر کودک نیز مهم است. سازهایی مانند پیانو، گیتار و فلوت برای شروع مناسب هستند.
10. معلم خصوصی
معلم خصوصی خوب و مناسب نقش بسیار مهمی در بهبود روند یادگیری کودکان دارای اختلال یادگیری دارد. معلم خصوصی با توجه به نیاز خاص هر کودک برنامه آموزشی فردی و متناسبی را طراحی میکند و با صرف وقت و حوصله فراوان به آنها آموزش میدهد. خوبست اول معلم مناسب اختلال یادگیری کودکان دبستانی را پیدا کنید.
معلم خصوصی با توجه به نوع اختلال یادگیری کودک و ویژگیهای شخصیتی او یک برنامه آموزشی خاص طراحی میکند. در کلاسهای خصوصی معلم بهطور کامل به یک کودک توجه میکند و میتواند نیازهای خاص او را بهتر تشخیص دهد.
معلم خصوصی به کودک روشهای مختلف یادگیری را آموزش میدهد تا او بتواند بهطور موثر و مستقل یاد بگیرد. روند یادگیری در کلاس خصوصی استاد سلام سریعتر است. کودک پیشرفت بیشتری در مسیر یادگیری دارد و همکاری معلم خصوصی با خانواده به بهبود روابط خانوادگی و کاهش تنشها کمک میکند.
برای یافتن معلم خصوصی کودک دارای اختلال یادگیری و معلم خصوصی مقطع دبستان و معلم خصوصی موسیقی برای کودکان دارای اختلال یادگیری، سایت استاد سلام مناسبترین گزینه است. این سایت تمامی مدرسان و معلمان برتر کشور را گرد هم آورده و با جستجویی ساده والدین میتوانند بهترین مدرس را برای کودک خود با توجه به نیازهایش پیدا کنند تا روند یادگیری فرزندشان را بهبود بخشند.
نحوه درمان اختلال یادگیری در کودکان ابتدایی
درک اختلال یادگیری در کودکان پیش دبستانی و حتی دبستانی نیازمند یک رویکرد جامع است که هم مراقبتهای آموزشی و خانوادگی را در بر بگیرد و هم سلامت جسمی و عصبشناختی کودک را در نظر بگیرد. تشخیص زودهنگام با پایش منظم مهارتهای پایه، رفتارهای کلامی-زبانی و تواناییهای اجرایی آغاز میشود و به دنبال آن مداخلات هدفمند آموزشی، حمایتی و خانوادگی لازم است تا از تأثیر منفی این اختلالات کاسته شود.
برای درمان اختلالات یادگیری در کودکان معمولا ترکیبی از مداخلات آموزشی، روانی-اجتماعی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرند. هدف از این درمان بهبود مهارتهای پایه یادگیری، تقویت انگیزه و اعتماد به نفس، کاهش استرس و بهبود سازگاریهای اجتماعی است. مداخلات غیر دارویی غالبا محور آموزشی دارند؛ اما در برخی شرایط دخیل کردن داروها با نظر متخصص سلامت کودک و روان پزشک، روند بهبود را سریعتر میکند.
افزایش مهارت خودآگاهی و اعتماد به نفس
آموزش اختلالات یادگیری به کودک برای این است که با پذیرش نیازهای یادگیری خود، هدفگذاری واقعبینانهتری داشته باشد و در مواجهه با شکستها احساس ناامیدی کمتری تجربه کند. تمرینهای سازنده، کارگاههای اعتماد به نفس و برگزاری جشن موفقیتهای کوچک از جمله استراتژیهای کلیدی است تا کودک با اعتماد به نفس بیشتری به یادگیری ادامه دهد.
قبول مسئولیت و توانایی انتخاب کودک
یادگیرنده با یادگیری چگونگی انتخاب استراتژیهای مختلف برای انجام تکالیف یا حل مسئله، به مرور مسئولیت پذیرتر میشود. معلم و خانواده میتوانند با ارائه گزینههای مختلف برای انجام کارها و تشویق به انتخابهای هدفمند، مهارت تصمیمگیری را تقویت کنند. این فرآیند به کودک حس کنترل و انگیزه درونی بیشتری میدهد.
مهارت پشتکار
افزایش مهارتهایی مثل پشتکاری و تلاش، به منظور حل مسئله و ادامه در مواجهه با چالشهای یادگیری اهمیت زیادی دارد. استفاده از تمرینهای کوتاه با بازخورد فوری، تنظیم سطح دشواری و یادگیری از اشتباهات، به کودک یاد میدهند که پشتکار آنها نتیجهبخش بوده است.
توانایی تعیین اهداف
یادگیری هدفمند از طریق تعیین اهداف کوتاهمدت و بلندمدت به کودک کمک میکند تا روند پیشرفت خود را ببیند و انگیزه بیشتری برای یادگیری پیدا کند. روشهایی مانند تعیین اهداف SMART (خاص، قابل اندازهگیری، قابل انجام، مرتبط، زمانمند) در کلاس و خانه کارآمد هستند.
توانایی کنترل استرس
استرس مزمن میتواند عملکرد اجرایی و حافظه کاری را تضعیف کند. استراتژیهای آرامبخش مثل تنفس عمیق، تمرینهای آرامشبخش، ساختار روالهای روزانه و فضاهای آرام در مدرسه به کاهش استرس کمک میکنند تا تمرکز کودک را افزایش دهند.
دارودرمانی با گروه استیمولانتها و غیراستیمولانت
در برخی کودکان با اختلالات یادگیری همراه با اختلالهای همپیوندی، مثل ADHD، پزشک ممکن است داروهای تحریککننده (استیمولانتها) یا داروهای غیر استیمولانت را بررسی کند. هدف از دارودرمانی بهبود توجه، تمرکز و خودکنترلی است تا این دسته از کودکان بتوانند به طور مؤثر باعث فرایند یادگیری شوند. تصمیمگیری در خصوص داروی مورد نیاز به بررسی عوارض جانبی و نظارت پزشک بستگی دارد.
داروهای ضدافسردگی
در مواردی که اضطراب گسترده یا افسردگی مزمن وجود دارند و بر یادگیری اثر منفی میگذارند، روانپزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی را مدنظر قرار دهد. هدف این داروها بهبود حالت روانی کودک است تا بتوانند بهتر تمرکز کنند و با محیط آموزشی تعامل مثبتی داشته باشند. استفاده از داروهای ضدافسردگی باید با ارزیابی منظم و پیگیری دقیق انجام شود.
راههای پیشگیری از بروز اختلال یادگیری در کودکان چیست؟
برای تشخیص درست و زودهنگام و پیشگیری از اختلال یادگیری کودکان، روشهای مختلفی وجود دارد که در ادامه برای آشنایی بهتر، به هریک از آنها خواهیم پرداخت:
ارائه محیط آموزشی حمایتی و مثبت
این روش با ایجاد فضایی امن و تشویقکننده در مدرسه و خانه آغاز میشود، جایی که کودکان بتوانند بدون ترس از شکست به تجربههای یادگیری بپردازند، بازخورد سازنده دریافت کنند و اعتماد به نفس خود را بالا ببرند. معلمان از استراتژیهای آموزشی چندحسی، تقسیمبندی وظایف و بازخورد سریع استفاده میکنند تا فرایند یادگیری برای هر کودک قابل دسترس شود.
توجه به تغذیه مناسب در دوران بارداری و کودکی
تغذیه کافی و متعادل در دوران بارداری به رشد سالم مغز جنین میافزاید و در کودکی نیز تأثیر مستقیمی بر سطح انرژی، تمرکز و پردازش اطلاعات دارد. برنامههای غذایی با منابع پروتئینی، ویتامینها، املاح و اسیدهای چرب امگا-3 میتوانند به بهبود کارکرد شناختی و رفتاری کمک کنند.
ارتقای مهارتهای زبانی و گفتاری از سنین پایین
گسترش مهارتهای زبان فراتر از مخارج واژگان، باعث بهبود تفکر منطقی و توانایی درک معانی متون و دستور زبان میشود. فعالیتهایی مانند خواندن منظم، بازیهای کلامی، قصهگویی و تمرینات بیان کلمات با دقت فراوان؛ میتوانند به تشخیص زودهنگام و مداخله سریع کمک کنند.
مشارکت والدین در فرایند یادگیری کودک
والدین به عنوان اولین مربی کودک نقش کلیدی در درمان این اختلال دارند. حضور فعال، پیگیری تکالیف به صورت منظم، ارتباط منظم با مدرسه، استفاده از روالهای خانگی برای تمرین مهارتهای پایه و بازخورد مثبت به تقویت انگیزه و سازگاری کودک کمک میکنند.
ارزیابی منظم رشد کودک توسط پزشکان
معاینات دورهای سلامت، ارزیابی عصبی-رفتاری و غربالگریهای رشد برای نمایش نشانههای هشداردهنده ضروری است. این تستها به تیم سلامت کمک میکنند تا در صورت وجود تفاوتهای رشدی یا نگرانیهای شناختی، مداخلههای مناسب را پیشنهاد دهند.
نتیجهگیری
اختلال یادگیری در کودکان ابتدایی یک چالش چندلایهای است که شامل تفاوتهای فردی در تواناییهای شناختی، زبانی و حرکتی میشود. این اختلال تنها با تکیه بر تلاش و زمان مشخص نمیشود؛ بلکه نیازمند رویکردی جامع است که کارکرد مدرسه، خانواده و تیم تخصصی را به هم پیوند دهد. با تشویق به یادگیری فردمحور، ارزیابی دقیق نقاط ضعف و قوت و مداخلههای هدفمند در قالب کاردرمانی، گفتاردرمانی و پشتیبانی آموزشی، میتوانید بهبود قابل توجهی در سطح تحصیلی، انگیزه و اعتمادبهنفس کودک خود ایجاد کنید!
امتیاز شما به این مطلب
هنوز امتیازی ثبت نشده است
نظرات
ثبت نظر جدید
هنوز نظری ثبت نشده است.